„Wspólna Polityka Rolna – odnosi się wszystkich przedsięwzięć dotyczących sektora rolnego, podejmowanych przez Unię Europejską w celu realizacji postanowień zapisanych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wspólna Polityka Rolna (WPR) powstała na mocy Traktatu Rzymskiego z 1957 roku, zaś oficjalnie zaczęła funkcjonować w 1962”
uchwalone 17.12.2013 r.
WPR obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, uprawę winorośli oraz ogrodnictwo i rybactwo.
Pierwotnym celem WPR było zapewnienie Europie samowystarczalności w zakresie zaopatrzenia w żywność. WPR przetrwała bez większych zmian do 1992 r. Podczas negocjacji GATT irlandzki komisarz MacSharry przeforsował pierwsze reformy WPR, które doprowadziły do złagodzenia, a następnie odstąpienia od subwencjonowania produkcji rolnej na rzecz bezpośrednich opłat wyrównawczych do dochodów rolników.
W tym czasie priorytetem przestało być wyżywienie Europy, ale zachowanie społecznej struktury wsi i ochrona środowiska. Dotychczasowy, kosztowny system interwencji nie pozwalał na liberalizację handlu międzynarodowego, stwarzał okazje do nadużyć, które kompromitowały Wspólnotę Europejską w oczach podatników.
Obecnie wspólny rynek oznacza zniesienie ograniczeń w handlu produktami rolnymi, leśnymi i morskimi wewnątrz UE. Obowiązuje też zakaz stosowania barier taryfowych (ceł) i subwencji utrudniających swobodny przepływ towarów rolnych pomiędzy krajami członkowskimi.
W obrocie towarami rolnymi obowiązują wspólne ceny i stałe kursy walutowe. Ujednolicono przepisy administracyjne, fitosanitarne, weterynaryjne i ochrony zdrowia. Częścią składową WPR jest polityka strukturalna, która aktywnie oddziałuje na przekształcenia wsi, unowocześnienie środków produkcji i infrastruktury wiejskiej, dążąc do wyrównania różnic w poziomie życia mieszkańców wsi na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej. WPR odpowiedzialna jest również za prowadzenie działań protekcjonistycznych w stosunku do towarów rolnych spoza Unii i dopłat do eksportu nadwyżek żywności i produktów rolnych poza obszar celny wspólnoty.
Wytyczne dotyczące finansowania WPR w latach 2014-2020 zostały ustalone 17.12.2013 roku na spotkaniu ministrów rolnictwa krajów członkowskich UE. Zasady wsparcia bezpośredniego zaakceptowano jednomyślnie (dopłaty powierzchniowe). Natomiast podczas głosowania nad projektem rozporządzenia dotyczącego rozwoju obszarów wiejskich Czechy wstrzymały się od głosu. Pozostałe rozporządzenia dotyczące finansowania Wspólnej Polityki Rolnej, jak i przepisów przejściowych na 2014 r. uzyskały jednogłośne poparcie. Zmiany w przepisach WPR często natrafiają na sprzeciw krajów członkowskich i są przedmiotem poważnych debat, jeśli ich interesy są zagrożone. W perspektywie finansowej 2014-2020 budżet WPR to 380 mld Euro, co stanowi około 38% budżetu Unii Europejskiej, z czego dla Polski przeznaczono w latach 2014-2020 32 mld Euro.
WPR obejmuje także dopłaty do rolnictwa ekologicznego oraz politykę w zakresie oznaczeń (etykietowania) produktów w rolnictwie lokalnym i sprzedaży bezpośredniej.
W zakresie rybołówstwa ustalane są rozporządzenia dotyczące kwot połowowych i budżet Europejskiego Funduszu Rybacko-Morskiego.
Najnowsza strategia WPR wyznacza pięć celów szczegółowych dla działań w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa w perspektywie do 2020 roku:
- Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich;
- Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności przestrzennej;
- Bezpieczeństwo żywnościowe;
- Wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno – spożywczego;
- Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich.
Powyższe cele powinny być zrealizowane dzięki przyjętemu programowi rozwoju kraju (obszarów wiejskich) z wykorzystaniem różnych źródeł finansowania, w tym przy współfinansowaniu z funduszy: Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego.
Co zmieniła WPR w Polsce na plus:
Co zmieniła na minus:
Obecnie kończy się dyskusja na temat podziału środków WPR przeznaczonych na realizację polityki dopłat i rozwoju obszarów wiejskich. W kwietniu 2015 zostanie zniesiona kolejna bariera broniąca dostępu do wspólnotowego rynku mleczarskiego czyli kontyngent mleczny (w Polsce 9,6 mld litrów mleka), która spowoduje zawirowanie w cenach mleka i być może rezygnację mniejszych gospodarstw z jego produkcji. Bankructwo małych i średnich gospodarstw rolnych ma negatywny wpływ na strukturę społeczną wsi i zatrudnienie. Należałoby zatem przygotować w ramach WPR programy zapobiegające wypadaniu kolejnych gospodarstw z produkcji rolnej i wyludnianiu się obszarów wiejskich.